สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ไม่เพียงทรงเป็นองค์อัครราชูปถัมภิกาในด้านศิลปาชีพและวัฒนธรรมไทย หากยังทรงมีพระปรีชาสามารถด้านอาหารไทยอย่างลึกซึ้ง พระองค์ทรงโปรดอาหารไทยที่เรียบง่าย มีคุณค่าทางโภชนาการ และหลายเมนูทรงคิดค้นขึ้นเองเพื่อบำรุงพระพลานามัยของพระเจ้าลูกเธอ โดยเฉพาะ 2 เมนูทรงโปรด ‘แกงหอง‘ และ ‘ผัดเล่าปี่‘ ซึ่งแต่ละเมนูสะท้อนถึงความละเมียดละไม และพระอัจฉริยภาพด้านการปรุงอาหารอย่างแท้จริง
1. แกงหอง – ความละเมียดในรสชาติแบบชาววัง
‘แกงหอง‘ เป็นเมนูตำรับชาววังโบราณที่พระองค์ทรงโปรดเสวยบ่อยครั้ง ลักษณะเด่นคือรสกลมกล่อม หอมเครื่องเทศ และเนื้อสัมผัสนุ่มละมุน ทำจากหมูสามชั้น หน่อไม้จีน และเครื่องปรุงที่ต้องเคี่ยวอย่างพิถีพิถันจนเข้าเนื้อ สูตรนี้ปรากฏในหนังสือ สำรับ โดยหม่อมหลวงขวัญทิพย์ เทวกุล ซึ่งระบุว่าเป็นอาหารที่ได้รับอิทธิพลจากสไตล์จีน แต่ปรับแต่งในรั้วในวังให้ละเมียดขึ้นจนกลายเป็นอาหารชาววังเต็มตัว
วัตถุดิบหลัก
หมูสามชั้น 500 กรัม, หน่อไม้จีน 1 กิโลกรัม, ถั่วลิสงดิบ 150 กรัม, โป๊ยกั๊ก 5 ดอก, ซีอิ๊วขาว 2 ช้อนโต๊ะ, ซีอิ๊วดำ 1 ช้อนชา, ซอสถั่วเหลืองปรุงรส 2 ช้อนโต๊ะ, น้ำตาล 100 กรัม, เกลือ 3 ช้อนชา และน้ำสะอาดประมาณ 12 ถ้วย
ขั้นตอนการปรุง
1. ต้มหมูสามชั้นพอให้สุก ยกขึ้นหั่นชิ้นพอดีคำ
2. ใส่หมูกลับลงเคี่ยวกับถั่วลิสง โป๊ยกั๊ก ซีอิ๊วและซอสต่าง ๆ ประมาณ 30 นาที
3. ใส่หน่อไม้หั่น เคี่ยวต่อจนหน่อไม้และหมูนุ่ม รสกลมกล่อม เติมน้ำตาลปรับรสก่อนยกลง
2. ผัดเล่าปี่ – เมนูบำรุงสายตา
ผัดเล่าปี่เป็นเมนูที่พระองค์ทรงคิดค้นขึ้นเอง โปรดเกล้าฯ พระราชทานแก่สายปัญญาสมาคม เนื่องในงานแสดงและประกวดอาหาร พ.ศ. 2505 โดยมีแนวคิดเพื่อบำรุงสายตา ใช้วัตถุดิบที่อุดมด้วยวิตามินเอ เช่น เครื่องใน ผัดกับเครื่องปรุงไทยอย่างกลมกล่อม เมนูนี้สะท้อนถึงพระราชห่วงใยในสุขภาพของพระเจ้าลูกเธอและผู้ใกล้ชิด โดยข้อมูลปรากฏในนิทรรศการ เมนูสำรับ กับข้าวเจ้านายในราชสำนักสยาม และบทสัมภาษณ์จากห้องเครื่องต้นไทย
วัตถุดิบหลัก
เซ่งจี๊หมู 4 ลูก, มันฝรั่ง 3 หัว, กระเทียม 5-6 กลีบ, น้ำปลาซีอิ๊วอย่างใส และข้น พอควร, น้ำส้ม, น้ำตาล, น้ำมันหมู และแป้งข้าวโพด
ขั้นตอนการปรุง
1. ผ่าเซ่งจี๊ตรงกลางลูกตามยาว ล้างให้สะอาด ตัดส่วนที่เป็นเยื่อขาวๆ ตรงกลางออกเสียให้หมด แล้วบั้งเป็นตาทะแยง หั่นเป็นชิ้นยาวเล็กๆ ขยำน้ำเกลือแล้วแช่น้ำเย็นไว้ หมั่นเปลี่ยนน้ำจนน้ำหมดสีแดง
2. ปอกมันฝรั่งหั่นเป็นชิ้นสี่เหลี่ยมเล็กๆ ยาวไม่เกินครึ่งนิ้ว ทอดน้ำมันให้เหลืองกรอบ
3. ทุบกระเทียมเจียวให้เหลือง ใช้ไฟแรงนิดหน่อย ลงเซ่งจี๊ที่แช่น้ำไว้ขึ้นพักให้สะเด็ดน้ำก่อน ใส่กระทะลงผัดปรุงรสตามใจชอบ ก่อนยกลงใส่แป้งข้าวโพดละลายน้ำเล็กน้อย คนให้สุกทั่วกัน ตักใส่จานโรยด้วยมันทอดกรอบ
ทั้งสองเมนูที่กล่าวมาไม่เพียงเป็นอาหารทรงโปรดเท่านั้น หากแต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของพระราชห่วงใย ความคิดสร้างสรรค์ และการอนุรักษ์อาหารไทยในรูปแบบที่เข้ากับวิถีชีวิตสมัยใหม่ พระองค์ทรงแสดงให้เห็นว่า ‘อาหารไทย‘ ไม่ใช่เพียงความอร่อย แต่คือศิลปะและภูมิปัญญาที่ควรสืบสาน
ต้องขอขอบคุณข้อมูลดีๆ จาก ‘เชฟไก่ ธนัญญา‘ จากร้าน Siam Origins ที่พาพวกเราไปรู้จักกับ 2 เมนูพิเศษที่ทั้งหายาก และทรงคุณค่าทางวัฒนธรรม แถมยังได้ลิ้มรสความอร่อยที่น้อยคนจะได้สัมผัส ทั้งสองเมนูคือตำรับแห่งประวัติศาสตร์ไทย ที่อุดมไปด้วยประโยชน์ทางด้านโภชนาการ ที่ร้าน Siam Origins ตั้งใจรังสรรค์ขึ้นอีกครั้ง เพื่อให้ทุกท่านได้สัมผัสรสชาติอันทรงคุณค่า พร้อมบรรยากาศอันอบอุ่น ภายใน Museum Siam
2 เมนูสุดแสนพิเศษนี้มีให้บริการเฉพาะช่วงนี้ — ถึงวันที่ 31 มกราคม 2569 เท่านั้น ณ ร้าน Siam Origins ที่ซึ่งทุกจานคือเรื่องเล่าของภูมิปัญญาไทยผ่านรสชาติแห่งสุขภาพ
- Location : MRT Sanam Chai Exit 1 (Inside Museum Siam)
- Call : 065 939 7336
- Line : @siamoriginsbkk
- Museum siam サイアム博物館
- Open daily 9.00 a.m.- 19.00 p.m. (Monday closed 17.00 p.m.)